Gebelik, kadının son menstrüel periyodunun ilk gününden itibaren 40 hafta sürer. Gebelik üç 3 aylık dönemde incelenir ve bu dönemlerin her birine trimestir adı verilir. “Birinci Trimestir” ilk 12 haftayı içerir, “ikinci trimestir” 13-27. haftaları ve “üçüncü trimestir” 28-40 haftaları içine alır. Her üç aylık dönemde (trimestirde) bazı önemli noktalar vardır. Örneğin, ilk üç aylık dönemde belirli testler yapılır ve gelişecekse bazı problemler, hemen her zaman üçüncü trimesterde gelişir.
Bu bölüm, siz anne adaylarının, gebeliğin her döneminde sıklıkla karşılaşabileceği problemlerin ayrıntılarıyla incelenmesi ve bu problemlere karşı yapılması gerekenlerin açıklanması amacıyla hazırlanmıştır.
Fiziksel Değişiklikler
İlk üç aylık dönem vücudumuzda önemli değişikliklerin olduğu dönemdir. Kişi bu dönemde gebeliğin ilk heyecanını yaşarken bazı sorunlarla da karşı karşıya kalır.
Sık Görülen Belirtiler:
Sık Sorulan Sorular:
Gebeliğin başlangıcında fiziksel değişiklikler sizi rahatsız etse de, sağlığınızı veya bebeğin sağlığını tehlikeye sokmaz. Her gebelik kendi içinde ele alınır. Siz aşağıda yazılan sorunların hepsi ile veya bazısı ile karşılaşabilirsiniz yada hiç karşılaşmayabilirsiniz. Belirtilerin ne olduğunu ve kendinizi rahat hissetmek için bunlara karşı ne yapacağınızı bilirseniz gebeliğiniz o kadar rahat geçecektir.
Sebebi Nedir?
Gebeliğin başlangıcında kadınların çoğu normalden daha fazla yorgundur. Bu duygu çok iyi anlaşılabilir bir durumdur. Çünkü; vücudunuzun yapması gereken daha çok işi vardır. Gebeliğin ilk haftalarında vücudunuz bebeğe besinleri taşıyabilmek için daha fazla kan üretir. Bu artmış kanı göndermek için kalbiniz daha fazla çalışır ve nabız dakikada 10-15 daha fazla atar. Bu dönemde yorgunluk hissedeceğiniz fiziksel değişikliklere ek olarak yeni duygular ve düşüncelerle de karşı karşıyasınız. Gebeliğiniz planlı olsun veya olmasın bu dönemde biraz duygusal sıkıntınız olacaktır. Bebeğinizin sağlıklı olup olmayacağı endişesi olacak ve nasıl anne olacağınız konusunda içinizde karmaşık duygular olacaktır.
Ne Yapabilirim?
Dinlenin: İhtiyacınız olduğu kadar dinlenin. İyi yeme ile birlikte sigara içme ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan kurtulmanın yanı sıra mümkün olduğunca daha fazla dinlenmek için yollar bulmalısınız.
Egzersiz yapın: Enerji düzeyinizi artırmanın en iyi yolu egzersiz yapmaktır. Her gün 30 dakika yürümek gibi orta düzeyde bir egzersiz bile kendinizi enerji dolu hissetmenize neden olur.
Doğru yemek yiyin: Doğru yemek yeme, her zamankinden daha önemlidir. Gebeliğin başlangıcında doğal olan yorgunluk, yeterli demir veya protein takviyesi almıyorsanız şiddetlenebilir.
Sebebi Nedir?
Gebeliğin erken döneminde bulantı ve kusma ile ilgili bir teori, bunun nedeninin plasenta ve fetusta salgılanan hormon değişikliklerine bağlı olduğu şeklindedir. Bunda mide-barsak sistemindeki değişiklikler de bir parça rol oynayabilir. Mide gebelik hormonlarının etkisi ile daha yavaş boşalır. Bulantı ve kusma ayrıca, duygusal stres ve yorgunlukla artabilir.
Buna “gündüz hastalığı” dense de, gebeliğin erken dönemindeki bulantı-kusma günün herhangi bir zamanında oluşabilir. Bu belirti gebelerin %70’ini etkilemektedir. İlk gebelikte, genç kadınlarda ve ikiz gebeliklerde bulantı daha şiddetli olabilir. Gebeliğin 4-8 haftalarında başlar ve 14-16 haftalığa ulaştığında azalır. Fakat bazı kadınlarda bulantı ve kusma 3.aydan sonra başlayabilir ve bazı kadınlarda ise tüm gebelikleri süresince bulantı devam eder.
Ne Yapabilirim?
Yeme alışkanlıklarınızı değiştirin: Gün içinde daha sık ve küçük öğünler şeklinde yemek bulantıyı azaltır. Yemekler sırasında az sıvı almak da iyileşmeye yardımcı olur. Bunları yapmanın amacı mideyi tamamen boş veya tamamen dolu tutmaktan kaçınmaktır. Çünkü her iki durum da bulantıyı daha kötü yapabilir.
Gündüz atıştırmaları yapın: İlk uyandığınız zaman bulantınız kötü ise yataktan çıkmadan önce demli olmayan bir çay için. Yatağın başında galeta, kraker gibi kuru şeyler bulundurun.
Çok yavaş kalkın: Sabahları yataktan alelacele kalkmayın, dinlenin. Gebeliğin erken döneminde sık görülen yorgunluk da bulantıyı şiddetlendirebilir.
Hoş olmayan koku ve yiyeceklerden kaçının: Bir çok kadın, gebelikleri sırasında bazı koku ve yiyecekleri hoş bulmazlar. Mümkün olduğunca bu tür yiyecek ve kokulardan kaçının.
Diğer olası yardımlar: Bulantınızı antiasid ilaç kullanımı hafifletebilir, fakat doktorunuza danışmadan ilaç almayınız. Çünkü bazı antiasidler vücutta sıvı tutarlar. Bulantınızın hafiflemesine B6 vitamini de yardımcı olabilir.
Sebebi Nedir?
İlk üç ayda uterusun (rahim) büyüyen hacmi ile birlikte böbreklerin artan fonksiyonları size idrara çıkma ihtiyacı hissi verir. Ayrıca hapşırırken, öksürürken ve gülerken de idrar kaçırabilirsiniz. Bunun nedeni, büyüyen uterusun idrar torbasına yaptığı baskı sonucudur. 4.ayda uterus kasık bölgesine doğru yayıldığından dolayı, mesaneye olan basınç o kadar fazla olmaz.
Ne Yapabilirim?
Sebebi Nedir?
Östrojen ve progesteron adı verilen dişilik hormonlarının artmış üretimi gebe kadının göğüslerindeki değişikliklerin temel nedenidir. Gebeliğin ilk birkaç haftasında göğüslerinizde hafif değişiklikler hissedebilirsiniz, bunlar ağrılı olabilir.
Ne Yapabilirim?
Sebebi Nedir?
Gebeliğin erken döneminde görülen baş ağrıları bir çok kadını rahatsız etmektedir. Nedeni belli değildir, fakat gebeliğin erken döneminde görülen diğer rahatsızlıklar gibi, hormon düzeyinizdeki ve kan dolaşımındaki değişiklikler neden olabilir. Diğer olası nedenler stres ve yorgunluktur. Gebe kaldığınızı öğrenir öğrenmez kafeini azaltırsanız veya tümden keserseniz, bu değişiklikler birkaç gün sizde baş ağrısı yapabilir.
Kendini iyi hissetmeme, gebe kadınlarda sık görülür ve gebelik sırasında görülen dolaşım değişiklikleri sonucu olabilir. Stres, yorgunluk ve açlık da kendini iyi hissetmeme ve bayılmanın nedeni olabilir. Kendini iyi hissetmeme şiddetli ise ve karın ağrısı veya vajinal kanama ile birlikte ise ciddi bir neden olan bebeğin uterus (rahim) dışında başka bir yere yerleşmesinden şüphelenilebilir. Bu gibi durumlarda hemen doktorunuza danışınız.
Ne Yapabilirim?
Kilo Artışı:
Gebelik boyunca toplam 11-14 kilo kazanmanıza rağmen, bunun yalnızca çok küçük bir oranını ilk üç ayda kazanırsınız. İlk üç ayda normal kilo artışı yalnızca 1 kilodur.
Bebeğinizin tüm önemli yapıları ve organ sistemleri ilk üç ayda oluşur. Daha sonraki dönemde ise bunlar büyüyüp gelişirler ve bebeğinizde kilo artışı görülür.
İlk üç ayın sonunda, bebek ortalama 7 cm. uzunluğunda ve 28 gram ağırlığındadır. Bazı organ ve organ sistemleri oluşmuş ve hatta çalışmaya başlamıştır.
Gebeliğin erken döneminde birçok kadın kendisini rahatsız eden belirtilerden şikayetçidir. Bunlar genelde endişe edilecek problemler değildir, fakat hangi belirtilerin doktora başvuracak durumlar olduğunu bilmelisiniz.
Sebebi Nedir?
İlk üç ayda görülen vajinal kanama sık görülen bir olay değildir. Her 4-5 kadından birinde oluşur. Kanamanın şiddeti, süresi ve devamlı olup olmadığı belirlenmelidir.
Ne Yapabilirim?
Sebebi Nedir?
İlk gebe kaldığınızda kasıklarınızda, kalça ve belinizde ağrı hissi ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Rahim genişlerken, onu tutan elastik dokular bu gelişmeye ayak uydurabilmek için gerilirler. Bu gerilme sonucunda ağrı görülür. Rahatsızlık verici olsa da, endişelenmenize gerek yoktur. Ilık bir banyo gevşemenize ve sancılarınızın hafiflemesine yardımcı olur.Ayrıca
dinlenme egzersizleri ile de rahatlayabilirsiniz.
Ne Yapabilirim?
Ağrı şiddetli, sürekli ve ateşle birlikteyse hemen doktorunuzu arayın.
Soru: Her kış istisnasız genellikle şiddetli gribe yakalanırım fakat bu yıl gebeyim. Hastalığı tedavi edecek güvenli bir yol var mı? Hastalığım bebeği etkiler mi?
Cevap: Grip veya soğuk algınlığının belirtileri sizi rahatsız etse de genellikle bebeğe zarar vermez. Bağışıklık sisteminizdeki değişiklikler nedeniyle gebelik sırasında soğuk algınlığı belirtileri daha uzun sürer. İyi yemek yeme, sık dinlenme ve egzersiz korunmak için yapılması gerekenlerdir. Ayrıca boğaz ağrısı veya nezlesi olan birisiyle yakın temastan kaçının.
Ailenizde veya yanınızda çalışan kişilerde soğuk algınlığı varsa, ellerinizi sık sık yıkayın. Çünkü bu mikroplar kolaylıkla hasta kişiye temas etmeyle bulaşır.
Gebelikte soğuk algınlığı ve griple başetmenin en iyi yolu, ilaç almadan kendinize en iyi şekilde bakmaktır. Bol dinlenme ve fazla sıvı alma ile belirtileri tedavi edebilirsiniz. Odanızı devamlı nemlendirin. Devamlı bir su kaynatıp buharının odanızda dağılarak ortamın nemlenmesini sağlayın.
Hafif soğuk banyolar ateşinizin düşmesine yardımcı olur.
İştahınız soğuk algınlığından etkilenmiş olsa bile, iyi yemeye dikkat edin. Küçük miktarlarda ve sık olarak yemek yiyin.
doktorunuzu arayın!
Soru: Gebelik sırasında röntgen ışınları zararlı mı? Diş bakımı sırasında röntgen çektirmeden kaçınmalı mıyım? Diğer röntgenlerle ilgili bilmem gerekenler nedir?
Cevap: Kanser tedavisi gibi yüksek doz radyasyon uygulamasının bebeğe zarar verdiğinin bilinmesine karşın teşhis amaçlı kullanılan düşük dozların bebeğe zarar verme olasılığı pek yoktur. Gebe olduğunuzu bilmeden teşhis amaçlı röntgen çektirmişseniz sakın panik olmayın ve doktorunuzla konuşun.
Diş röntgenleri ile alınan ışın miktarı çok daha düşüktür. Göğüs röntgeni ile de aldığınız ışın çok azdır. Fakat gene de gebelik sırasında hiç ışın almamak en iyisidir. Rutin diş röntgenlerini gebelikten sonra veya en azından son üç aylık dönemde çektirebilirsiniz. Gebelik sırasında çekilen ultrasonların ise bebeğe hiç zararı bulunmamaktadır.
Soru: Benim 2 yaşındaki çocuğum devamlı kucakta taşınmaktan hoşlanıyor. Onu kaldırmam veya herhangi bir ağır kiloyu kaldırmam bebeğime zarar verir mi?
Cevap: Fazla kilo kaldırmak bebeğinizden çok sırtınıza zarar verecektir. Bu yüzden yorulmadığınız sürece aşırı olmamak şartı ile ağırlık kaldırmaktan korkmayın.
Üçüncü aydan sonra fazla ağır şeylerin kaldırılması önem arzeder. Herhangi bir ağırlık kaldırırken dizlerinizin üstüne çöküp sırtınızı mümkün olduğunca dik duruma getirip o şekilde alıp kalkmanız öğütlenebilir.
Soru: Gebeliğim sırasında cinsel yaşamımda herhangi bir değişiklik olacak mı?
Cevap: Erken doğum veya düşük riski yoksa gebelik sırasında cinsel yaşamınız hiçbir şekilde değişmeyecektir. Ancak bazı doktorlar gebeliğin ilk iki ayı ile son birkaç haftasında cinsel ilişkiye girilmemesini önerirler.
Soru: Gebe kalmamdan beri uyku düzenim tamamıyla değişti. Bu değişiklik normal mi?
Cevap: Evet. Tüm fiziksel ve duygusal değişiklikleri göz önüne alacak olursak uyku düzenindeki bu değişiklerin olması pek şaşırtıcı değildir. Bazı kadınlar ilk üç ayda daha fazla uyumalarına rağmen, bazıları gece uyumakta zorluk çekmektedir. Uyuyamıyorsanız işte size basit öneriler:
Yatakta uyumayı beklemeyin, kalkın ve kitap okuyun, TV izleyin, örgü örün v.s.
Gün içinde uyuyup gece uyuyamıyorsanız, öğleden sonraları kısa kestirmeler yapın.
